Zorgverzekering verplicht in Nederland
Een zorgverzekering is bijna altijd verplicht als je in Nederland woont en/of werkt. Dit is vastgelegd in de Zorgverzekeringswet (Zvw). Deze verplichting betekent dat je minimaal een basisverzekering afgesloten moet hebben. Maar wanneer ben je verzekeringsplichtig en wat zijn de gevolgen als je geen zorgverzekering afsluit?
Is een zorgverzekering verplicht voor mij?
Of een basisverzekering verplicht is voor jou hangt af van je nationaliteit en waar je woont of werkt:
Werk je voor een Nederlandse werkgever, werk je in Nederland als ZZP-er of ben je Nederlander en werk je (nog) niet? Dan is een zorgverzekering verplicht.
Werk je voor een Nederlandse werkgever, werk je in Nederland als ZZP-er of ben je Nederlander en werk je niet tijdens een verblijf in het buitenland van maximaal één jaar? Dan is een Nederlandse zorgverzekering verplicht. Als je niet in Nederland werkt, maar wel in het buitenland moet je je meestal in het buitenland voor zorgkosten verzekeren.
Let op: werk je zowel in Nederland als in het buitenland? Neem dan contact op met het Centraal Administratie Kantoor (CAK) om te kijken in welk land je een zorgverzekering af moet sluiten.
Verplichte zorgverzekering
De basisverzekering is verplicht. Daarmee krijg je zorg vergoed uit het basispakket waarvan de overheid de inhoud heeft bepaald. Denk daarbij aan huisartsenzorg, ziekenhuiszorg, geneesmiddelen, verloskundige zorg en kraamzorg. Kinderen tot 18 jaar krijgen bijvoorbeeld ook tandartskosten en fysiotherapie vergoed.
Premie basisverzekering
Voor de basisverzekering betaal je een premie aan je zorgverzekeraar. Behalve voor kinderen tot 18 jaar, die kun je gratis meeverzekeren. Als je als volwassene zorg vergoed krijgt uit je zorgverzekering betaal je een verplicht eigen risico. Dit is een maximumbedrag per jaar van € 385. Voor sommige zorg zoals hulpmiddelen of medicijnen betaal je ook een eigen bijdrage.
Zorgverzekering afsluiten
Moet je een zorgverzekering afsluiten? Bijvoorbeeld omdat je (weer) in Nederland komt wonen of werken? Dan kun je je zorgverzekering het hele jaar door aanvragen met als ingangsdatum de dag waarop je weer verzekeringsplichtig bent. Heb je al een zorgverzekering maar wil je overstappen naar een andere zorgverzekeraar? Dat kan elk jaar per 1 januari.
Aanvullende zorgverzekering
Als je een zorgverzekering aanvraagt, kun je er zelf voor kiezen om die uit te breiden met een aanvullende zorgverzekering. Dat is niet verplicht maar daarmee kun je ook bepaalde zorg vergoed krijgen die niet in het basispakket zit. Denk bijvoorbeeld aan de kosten van fysiotherapie of tandarts voor volwassenen, maar ook aan kosten na een tandongeval of extra vergoeding van zorgkosten in het buitenland.
Verplichte zorgverzekering niet afsluiten
Is een zorgverzekering verplicht, maar besluit je toch geen zorgverzekering af te sluiten? Dan krijg je in eerste instantie een waarschuwingsbrief van het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Daarna heb je drie maanden om alsnog je zorgverzekering af te sluiten of aan te tonen dat jij niet verzekeringsplichtig bent. Doe je dat niet dan krijg je een eerste boete.
Vervolgacties CAK
Als je ook na de eerste boete geen zorgverzekering afsluit, ontvang je een tweede boete en sluit het CAK een zorgverzekering voor je af voor minimaal 12 maanden. Daarvoor wordt een bestuursrechtelijke premie berekend die 20% hoger is dan de reguliere premie van die zorgverzekering. Na die 12 maanden geldt de reguliere premie weer.
Zorgverzekering verplicht in het buitenland
Het kan voorkomen dat je in Nederland woont, maar in het buitenland werkt waardoor je een zorgverzekering in het buitenland moet afsluiten. Maar stel dat je in Nederland zorg nodig hebt, hoe zit het dan met de vergoeding van je zorgkosten?
Het CAK vraagt je werkgever of uitkeringsinstantie je premie van de ziektekostenverzekering te betalen en dat bedrag in te houden op je loon of uitkering. Lukt dat niet? Dan vragen zij het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) om je de premie zelf te laten betalen. Krijg je zorgtoeslag? Dan ontvangt het CJIB dat van de overheid om een deel van je rekening te betalen. Het bedrag dat overblijft betaal je zelf aan het CJIB.
Je ontvangt een brief van het CJIB met het bedrag dat je nog moet betalen voor je zorgverzekering. Als je de rekeningen van het CJIB niet betaalt, dan wordt er uiteindelijk een deurwaarder ingeschakeld. Die kan een betalingsregeling treffen, loon of uitkering inhouden, je spullen verkopen of aan de bank vragen om geld naar diegene over te maken.
In Europa coördineert de Europese Unie (EU) het sociale zorgstelsel van de lidstaten. Daarmee moet voorkomen worden dat inwoners van de EU een dubbele premie moeten betalen of buiten een zorgstelsel vallen en helemaal geen zorgverzekering hebben. Lidstaten zijn wel vrij om hun eigen zorgverzekeringsstelsel in te richten, dus tussen de landen kunnen er verschillen zitten in welke rechten en plichten je hebt als het gaat om je zorgverzekering.
Naast lidstaten van de EU zijn ook met landen uit de Europese Economische Ruimte (EER) en sommige landen buiten Europa (verdragslanden) afspraken gemaakt op het gebied van medische zorg. Het Centraal Administratie Kantoor (CAK) houdt bij welke landen dit zijn. Met landen die hier niet onder vallen zijn dus geen afspraken gemaakt over de vergoeding van je zorgkosten.
Woon je in Nederland, maar heb je een zorgverzekering in het verdragsland waar je werkt? Dan heb je ook in Nederland recht op vergoeding van medische zorg via het woonlandpakket. Meer informatie over het woonlandpakket vind je op de website van het CAK.
Verblijf je maximaal één jaar in het buitenland en werk je daar niet en loop je ook geen stage? Dan blijft een Nederlandse zorgverzekering verplicht. Met de basisverzekering ben je ook in het buitenland verzekerd, maar dan alleen voor spoedeisende medische zorg die niet kan wachten tot je terugkeer naar Nederland. Houd er ook rekening mee dat je basisverzekering zorgkosten in het buitenland vergoedt op basis van het Nederlandse tarief. Is de rekening hoger dan die in Nederland zou zijn? Dan betaal je het verschil zelf.
Stel: je bent op reis in de Verenigde Staten en je wordt gebeten door een giftige spin, waarvoor je met spoed naar het ziekenhuis moet om behandeld te worden. De rekening is omgerekend € 850, terwijl dezelfde behandeling in Nederland € 650 zou kosten. Je betaalt dan het verschil van € 200 zelf en mogelijk moet je ook nog verplicht of vrijwillig eigen risico betalen.
Wil je ook het verschil in zorgkosten tussen Nederland en je vakantieland vergoed krijgen? Dan kun je een aanvullende zorgverzekering afsluiten. Het eigen risico geldt echter ook op zorgkosten in het buitenland. Als je een reisverzekering met de aanvullende dekking medische kosten afsluit, krijg je ook het verplicht eigen risico in het buitenland vergoed.