Oorzaken van arbeidsongeschiktheid: ongevallen en psychische klachten
Arbeidsongeschikt of langdurig ziek worden: het kan iedereen overkomen. Ongevallen op de werkvloer, maar ook psychische aandoeningen leiden geregeld tot (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid. Je hebt daarbij een grotere kans op kleine pech, maar ook een kleine kans op grote pech.
Raak je arbeidsongeschikt, dan zijn de gevolgen groot. Zeker als zzp’er. Er verandert financieel veel. Dus waar zitten de risico's in jouw werk? Wat zijn de meest voorkomende ongelukken op de werkvloer? Hoe groot is de kans dat jij daarmee te maken krijgt? En hoe lang kun je na zo'n ongeval niet werken? Wat kun je doen om geldproblemen door arbeidsongeschiktheid te voorkomen?
Stuk voor stuk goede vragen om in overweging te nemen, zeker als je nog twijfelt of een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) iets voor jou is.
Op deze pagina:
Veelvoorkomende ongevallen op de werkvloer
Andere risico's bij herhalend werk: overbelasting en RSI
Ook psychische klachten kunnen leiden tot arbeidsongeschiktheid (met tips voor ondernemers)
Beperk je risico op inkomensverlies, sluit een AOV af
Ongelukken op de werkvloer gebeuren zeer regelmatig
Gelukkig is er in ons land veel aandacht voor veilig werken. Toch gebeuren ongevallen op de werkvloer nog regelmatig: elk jaar krijgen meer dan 200 duizend werknemers een arbeidsongeval. Waarbij één op de zeven medewerkers zelfstandigen zonder personeel (zzp’er) zijn.
Het gaat om zo'n 550 ongevallen per dag, waarvan er bijna zeven een ernstig ongeval betreffen met bijvoorbeeld een ziekenhuisopname of blijvend letsel. Elk jaar zijn er honderden werknemers die tijdens het werk letsel oplopen waarvan ze niet meer herstellen.
De meest voorkomende ernstige ongelukken op de werkvloer hebben vaak te maken met onvoldoende alertheid op veiligheid, of er wordt onvoldoende materiaal beschikbaar gesteld.
Het gaat dan meestal om:
Machineongevallen, waarbij een onvoldoende afgeschermde machine meestal de oorzaak is;
Ongevallen met vallende objecten. Niet van kranen, maar waarbij voorwerpen niet stevig genoeg zijn vastgemaakt;
Een val van ladders of trapjes, waarbij een verkeerd geplaatste ladder de meest voorkomende oorzaak is.
Vooral in de industrie werken veel werknemers onder risicovolle omstandigheden. Werknemers raken bekneld, lopen snijwonden op, stoten zich, struikelen en glijden uit. Maar ook de bouw, handel en vervoer en opslag zijn sectoren waar geregeld ongelukken gebeuren. Men valt er bijvoorbeeld van een dak, vloer of platform, maar ook van ladders, trapjes en steigers. Ook vinden er in deze sectoren machineongevallen plaats, ongelukken met vallende objecten en aanrijdingen met voertuigen.
Goede training voorafgaand aan het werk, beschermende kleding of verankering, goede informatievoorziening en oplettendheid helpen zulke ongevallen voorkomen.
Vaak gaat het om kleinere ongelukken waarbij je snel herstelt en gauw weer aan het werk kunt. Maar ook kan het gebeuren dat je voor een langere periode uitgeschakeld raakt.
Andere risico's bij herhalend werk: overbelasting en RSI
Niet alleen ongevallen, maar ook klachten en blessures door overbelasting en RSI komen vaak voor op de werkvloer. Vooral bij herhalend werk en bewegingen. Denk aan rugklachten als gevolg van zwaar fysiek werk waarin veel getild en verplaatst moet worden.
Maar ook spier- en gewrichtsklachten zoals RSI ('repetitve strain injury’) bij mensen die continu dezelfde beweging herhalen voor hun werk. Dat geldt voor wie veel achter de computer zit, maar ook voor onder meer kappers, musici, kassamedewerkers en mensen achter de lopende band of in de gezondheidszorg. Zij kunnen last krijgen van hun nek, schouders, rug, ellebogen, polsen en vingers.
Deze klachten zijn doorgaans goed te behandelen, maar er zijn mensen die jaren last van hun RSI-klachten houden. Een deel van deze mensen krijgt daardoor te maken met blijvende (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid.
Ook psychische klachten kunnen leiden tot arbeidsongeschiktheid
Niet alleen ongelukken op de werkvloer leiden tot arbeidsongeschiktheid: het betreft vaak een psychische aandoening. Bij ruim 4 op de 10 mensen die arbeidsongeschikt zijn geraakt en daarvoor een (overheids)uitkering ontvangen, waren psychische klachten de oorzaak. Voor een groot deel het gevolg van ernstige stress. Ook veel gezien zijn depressieve episodes, posttraumatische stressstoornissen en andere psychische stoornissen.
Als ondernemer weet je als geen ander: (te) hoge werkdruk kan leiden tot werkstress. Word je te lang blootgesteld aan psychische arbeidsbelasting zoals werkdruk, werkstress en conflicten op het werk, dan kan dat leiden tot een burn-out. Extreme vermoeidheid, overspannen en uitgeput zijn is dan waarmee je te maken kunt krijgen. Een burn-out duurt gemiddeld wel een half jaar en is niet alleen enorm impactvol op zichzelf, je gezondheid en inzetbaarheid, het kan zelfs leiden tot hart- en vaatziekten.
Als ondernemer werk je waarschijnlijk hard en veel, hopelijk ook met plezier, maar juist dan is grenzen stellen een uitdaging. Toch is uitval voorkomen natuurlijk beter dan genezen. Zorg dat je je aandacht focust op de juiste dingen, leer ‘nee’ zeggen ('ja’ zeggen op het één, is immers 'nee’ zeggen tegen het ander) en vraag op tijd om hulp.
En zorg goed voor jezelf. Natuurlijk is gezond eten en voldoende lichaamsbeweging zeer belangrijk. Het kan ook wijs zijn om vakantiedagen en -geld op te nemen in je budgettering, zodat je de nodige ontspanning kan pakken in de vorm van een welverdiende vakantie. En zorg dat je een vangnet hebt waar je op terug kunt vallen als het even niet meer lukt om (volledig) te werken. Dat geeft rust.
Beperk je risico op inkomensverlies, sluit een AOV af
Wat de gevolgen zijn van zo'n ongeval op de werkvloer, RSI, overbelasting, of burn-out op jouw inkomen als zelfstandige, hangt er maar net van af wat voor type en hoeveel werk je doet. Een been in het gips heeft immers een ander effect op iemand die achter de computer werkt, dan iemand die voor zijn werk een ladder moet beklimmen. En van het ene letsel herstel je snel en mis je hooguit een paar dagen werk, waar je in andere gevallen een langere tijd uitgeschakeld bent.
Medewerkers in loondienst die ziek worden of een ongeval krijgen, hebben een vangnet zoals de werkgever en een WIA-uitkering, waarmee zij in meer of mindere mate zijn verzekerd van een inkomen. Dat is anders als je ondernemer bent.
Niet meer kunnen werken betekent vaak onvoldoende inkomen om in je levensonderhoud te kunnen voorzien. En dat is een begrijpelijke zorg voor veel ondernemers, zzp’ers en DGA's.
Er is vanuit de overheid geen financieel vangnet geregeld voor zelfstandigen die arbeidsongeschikt raken. Pas wanneer je aantoonbaar onvoldoende inkomen of eigen vermogen hebt om in je levensonderhoud te voorzien - er wordt hiervoor gekeken naar je (partner)inkomen, spaargeld, bezittingen, eigen huis en bedrijf -, kom je in aanmerking voor een bijstandsuitkering. En dat wil je natuurlijk voorkomen.
Met een AOV ben je verzekerd van een inkomen en houd je de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid op afstand.