Ondernemers kwetsbaar voor cyberaanvallen: ‘Datalek raakt je harder dan je denkt’

“Elke dag,’’ antwoordt Tim op de vraag hoe vaak Univé te maken krijgt met cyberaanvallen. Tim is verantwoordelijk voor alles wat met informatiebeveiliging te maken heeft bij Univé. Ook hij ziet dat cybercriminelen steeds actiever worden. ‘’Ondernemers denken vaak dat het hen niet overkomt, maar iedereen kan een doelwit worden.’’

Cybercriminaliteit neemt toe

“De hele dag door zijn er kwaadwillenden die meeluisteren op het internet. Vergelijk het met iemand die steeds langs je huis loopt en overal probeert of er een deur openstaat. Zodra ze ergens binnen kunnen, slaan ze toe.” 

Dat soort pogingen gebeuren steeds vaker. Onder andere door meer slimme apparaten en politieke spanningen. ‘’Tijdens de NAVO-top in Nederland zagen we bijvoorbeeld een piek, plotseling was Nederland even het centrum van digitaal, kwaadwillend verkeer. Omdat we steeds meer online doen, neemt ook het aantal plekken om toe te slaan toe.’’

Datalek gevaarlijker dan je denkt

“Een datalek raakt je vaak harder dan je denkt,” vertelt Tim. “Denk bijvoorbeeld aan financiële gevolgen. Hackers versleutelen je bestanden met ransomware en eisen losgeld in bitcoins. Intussen liggen je systemen ook nog eens plat, zodat je hele bedrijfsvoering stil komt te liggen. Dan loopt de schade snel op.’’

Geld is echter niet het grootste punt van zorg bij een datalek. ‘’Imagoschade kan nog veel meer impact hebben. Als gevoelige informatie op straat ligt, kan je reputatie en het vertrouwen van je klanten en partners in één klap weg zijn. Dan staat het voortbestaan van je bedrijf gewoon op het spel.’’ 

Bedrijfsgrootte maakt volgens Tim niet uit voor het groeiende gevaar van cybercriminaliteit. ‘’Elke organisatie is interessant zodra er data of geld te halen valt.” 

Hoe beschermt Univé zelf klantdata?

“Data van onze leden beschermen is topprioriteit,” vertelt Tim. “We werken met meerdere beveiligingslagen, voeren regelmatig audits uit en hebben duidelijke procedures bij incidenten. Als financiële instelling moeten we bovendien elk jaar voldoen aan strenge controles van bijvoorbeeld De Nederlandsche Bank.’’ 

Daar houdt het volgens Tim alleen niet op. Veiligheid gaat namelijk verder dan techniek. ‘’Train je medewerkers actief,’’ adviseert hij. ‘’Elke Univé-medewerker moet bijvoorbeeld weten wat er moet gebeuren bij een verdachte e-mail of dataverzoek. We oefenen dat actief, zodat het in het dagelijks werk vanzelfsprekend wordt. Zo houden we elkaar scherp.”

Waar ben jij kwetsbaar?

“Het belangrijkste is: weet wat je hebt en met wie je werkt,” zegt Tim. “Binnen veel bedrijven is geen volledig overzicht van systemen of leveranciers. Daardoor weten ondernemers niet waar de kwetsbaarheden zitten.” 

Begin dus met een risico-inventarisatie. “Je ziet vaak dat een datalek niet ontstaat bij het eigen bedrijf, maar bij een leverancier. Juist daarom helpt het om te weten wie toegang heeft. Maak daarom een lijst van alle partijen die toegang hebben tot je gegevens. Van je boekhouder tot je IT-dienstverlener. Vraag ook aan hen hoe zij omgaan met beveiliging. Alleen al dat gesprek maakt je bedrijf een stuk veiliger.”

Datalek bij je leverancier? Dit moet je weten

Wees voorzichtig met AI

AI maakt veel werk sneller en makkelijker. Risico’s worden daardoor makkelijk onderschat. ‘’Als je vertrouwelijke informatie invoert in een systeem zoals ChatGPT, kan die data elders terechtkomen of opgeslagen worden op slecht beveiligde servers,’’ waarschuwt Tim.

Zijn tip: “Kies bijvoorbeeld voor een zakelijk abonnement van ChatGPT. Dan werk je in een afgeschermde, zakelijke omgeving. Wees daar ook voorzichtig. Anonimiseer je klantdata en voer niet klakkeloos interne documenten en wachtwoorden in.”

Maak slimme apparaten veiliger 

“Steeds meer bedrijven werken met slimme apparaten. Denk aan machines, camera’s sensoren of slimme apparatuur op kantoor. Dat werkt makkelijker, maar vergroot ook risico’s. Elk apparaat dat met internet is verbonden, is in feite een kleine voordeur naar je netwerk.” 

Met een aantal simpele handelingen, beperk je veel van die risico’s. “Verander altijd het standaardwachtwoord, installeer updates zodra ze beschikbaar zijn en zet deze apparaten op een apart wifi-netwerk. Zo voorkom je dat je slimme printer toegang krijgt tot je administratie.’’

Wat als het tóch fout gaat?

“Blijf vooral rustig,” zegt Tim. “De eerste reactie is vaak paniek: mensen trekken de stekker eruit of proberen zelf iets te herstellen, maar dat kan het alleen maar erger maken.” 

Zijn advies: ‘’Schakel direct hulp in. Bij Univé kun je als ondernemer terecht bij de Cyberhelpdesk voor eerste hulp bij digitale incidenten. Daar helpen specialisten je stap voor stap om te bepalen wat er aan de hand is, hoe je schade beperkt en wat je daarna moet doen. Hoe sneller je handelt, hoe groter de kans dat je je data of systemen kunt redden.”

Sla hier het nummer van de Unive Cyberhelpdesk op als in je telefoon

Start vandaag nog

“Cyberveiligheid gaat niet over dure software, maar begint met kleine, bewuste stappen,” zegt Tim. “Kijk dus vandaag nog met wie je data deelt, update al je apparaten en gebruik overal sterke, unieke wachtwoorden.” 

Hij raadt aan om dat regelmatig te checken. “Gebruik bijvoorbeeld een wachtwoordmanager, zet tweestapsverificatie aan en controleer elk kwartaal even of alles nog up-to-date is. Dat klinkt simpel, maar het maakt echt het verschil. Denk niet: dat overkomt mij niet, maar juist: wat kan ik vandaag doen om beter voorbereid te zijn?''