Skeeleren voor KiKa: krijg tips van ex-schaatser Jan Smeekens!

Relativeren bij topsport

"De onbevangenheid om door spel te leren is iets wat we snel verliezen als we ouder worden. Ik herken dat, want in topsport kon ik soms slecht relativeren; die wedstrijd was dan zo belangrijk. Maar als je naar het grotere plaatje kijkt, dan besef je dat het belangrijk is om je zegeningen te tellen. Er zijn kinderen die ziek zijn en dat heeft een enorme impact op hun leven. Voor hen wil ik graag iets betekenen."

Goud op WK in Zuid-Korea

Wie de carrière van ex-schaatser Jan Smeekens een beetje kent, denkt aan het levensveranderende moment in 2014 op de Olympische Spelen in Sotsji. Voor enkele seconden dacht hij de gouden plak te hebben gewonnen. Euforisch was hij! Tot bleek dat het met maar twaalf duizendste seconden verschil toch de tweede plek werd. "Het was een traumatische ervaring met enorme impact op mijn leven. Het heeft mij ook levenslessen gebracht – je leert heel veel van vallen en weer opstaan – maar als topsporter zal ik natuurlijk altijd zeggen dat ik goud had willen winnen." En dat goud pakte hij in 2017 alsnog, toen hij in Zuid-Korea wereldkampioen werd op de 500 meter. In maart 2020 stapte hij van het ijs en beëindigde zijn carrière als wedstrijdschaatser.

Gezin op de eerste plek

"Ik ben op mijn 33e gestopt met schaatsen. Ik had mooie dingen meegemaakt, maar wist ook wat voor impact de topsport op een mensenleven heeft. Als je ouder wordt, is het fysiek steeds uitdagender om tot de beste van de wereld te blijven behoren. Maar de belangrijkste factor voor mijn besluit was mijn gezin. Van ploeggenoten hoorde ik hoe moeilijk het is om het ouderschap te combineren met topsport. Ik wil er voor mijn zoon en dochter zijn en geniet er enorm van om met ze te spelen en hun ontwikkeling van dichtbij mee te maken."

De betekenis van sport voor Smeekens 

"Sport is niet alleen maar 'ik ben een winnaar.' Ik leef volgens het gedachtegoed: nederig bij winst, groots bij verlies. Sportmanship, dat is een woord dat het voor mij goed omschrijft. Sport is meer dan het scorebord of winnen of verliezen. Het is verhalen vertellen. Je passie volgen, dingen beleven en een inspiratie zijn voor anderen en jezelf. Sport is voor mij een metafoor voor het leven – verlies hoort daar ook bij."

Een boek schrijven om overzicht te creëren

"Als topsporter zat ik vijftien jaar lang op een trein en denderde ik door met resultaten boeken. Hierdoor was mijn eigen identiteit, naast die van Jan de schaatser, een lange tijd onderbelicht; wie was eigenlijk de mens Jan Smeekens? Het schrijven van mijn boek 'Hoe ik goud verloor en mezelf terugvond' hielp mij om een goed overzicht te krijgen van alles wat ik had meegemaakt, de levenslessen die ik daaruit kon halen en wie ik door al die ervaringen was geworden. Zo heb ik onder andere geleerd om te vertragen om te kunnen versnellen – hoe onnatuurlijk dat ook voelt voor een geboren sprinter. Voor het winnen van mijn WK-medaille heb ik bijvoorbeeld ook tien minuten gemediteerd.

Daarnaast leerde ik het positieve van verlies in te zien: hoe harder je valt, hoe meer je ervan leert. Ik denk dat als ik mijn wereldtitel veel eerder in mijn carrière had gewonnen, ik deze levenslessen niet had meegekregen. Die lessen gecombineerd met mijn interesse voor psychologie helpen mij nu in mijn werk. Ik faciliteer verbetertrajecten voor bedrijven gericht op cultuurverandering, samenwerking en leiderschap."

24 uur skeeleren voor KiKa

"Op 1 en 2 september gaan we met teams 24 uur rondjes rijden op skeelers. Een hele leuke uitdaging! De deelnemers worden gesponsord en zo zamelen we geld in voor KiKa. Je kunt je ook inschrijven voor minder dan 24 uur, want het is best een lichamelijke uitdaging.