3 oktober 2025
Fietsen zonder licht, hoe zit dat met aansprakelijkheid?
In Nederland fietsen we wat af. Gemiddeld fietst een Nederlander ruim 1.000 km per jaar. Tijdens al die miljarden kilometers die we samen op de fiets afleggen, gaat het dan wel eens mis. Zeker in het donker neemt het risico op fietsongevallen toe. Goede verlichting is dan belangrijk voor je veiligheid, maar ook juridisch. Want hoe zit het precies het met aansprakelijkheid? Wat zegt de wet over verlichting? En wat als je kind een ongeval krijgt?
Meer fietsongevallen dan ooit
Volgens VeiligheidNL belandden in 2024 ruim 74.000 fietsers op de Spoedeisende Hulp na een verkeersongeval. Dat is bijna twee derde van alle verkeersslachtoffers. En dat aantal stijgt. In de afgelopen tien jaar is het aantal fietsers met ernstig letsel met 21% toegenomen. In het donker, bij slecht zicht of op gladde wegen is het risico nog groter.
Om de kans op een fietsongeval te verkleinen, is goede fietsverlichting van groot belang. Sterker nog: het is een verplichting.
Wettelijke regels voor fietsverlichting
In het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens (RVV) staat dat je fiets in het donker uitgerust moet zijn met wit ofgeel licht aan de voorkant en rood licht aan de achterkant. Verder zijn deze reflectoren verplicht:
een rode achterreflector;
gele reflectoren in de trappers;
en vaak ook reflecterende strepen in de wielen.
Zonder werkende verlichting ben je dus niet alleen slecht zichtbaar, maar ook in overtreding. Dat heeft gevolgen voor je aansprakelijkheid als er iets misgaat. Een automobilist die jou in het donker aanrijdt, kan bijvoorbeeld aanvoeren dat je zonder licht reed en daardoor (deels) zelf verantwoordelijk bent voor het ongeluk.
Hoe werkt aansprakelijkheid bij fietsongevallen?
Aanrijding met motorvoertuig
Als fietser ben je volgens de Wegenverkeerswet een zogenoemde ‘zwakke verkeersdeelnemer’. Dat betekent dat je extra beschermd bent bij een aanrijding met een motorvoertuig, zoals een auto of scooter. Vaak is de bestuurder van dat motorvoertuig aansprakelijk.
Toch is die bescherming niet onbeperkt. Als je als fietser zelf een verkeersregel overtreedt, bijvoorbeeld door zonder verlichting te rijden, kan de automobilist een beroep doen op ‘eigen schuld’. Dat heeft invloed op de schadevergoeding.
Wat betekent dat in de praktijk?
de fietser krijgt minimaal 50% van de schade vergoed,
tenzij er sprake is van opzet of roekeloos gedrag.
Bijvoorbeeld: als je zonder licht onverwachts oversteekt en wordt aangereden, kan de verzekeraar van de automobilist stellen dat jij als fietser deels verantwoordelijk bent voor het ongeval.
Aanrijding met andere fietser
Bij een ongeluk met een andere fietser of bij eenzijdige ongevallen ligt het anders. Dan draait het vaak om de vraag: had dit voorkomen kunnen worden? En dan speelt verlichting, zichtbaarheid en gedrag een doorslaggevende rol.
Fietsverlichting is dus niet alleen verplicht voor de veiligheid, maar ook belangrijk bij het vaststellen van aansprakelijkheid. Rijd je zonder licht? Dan wordt dat gezien als een verkeersovertreding. Komt het vervolgens tot een ongeval, dan kan de verzekeraar van de tegenpartij stellen dat jouw gebrek aan verlichting heeft bijgedragen aan het ontstaan van het ongeluk.
Dat betekent concreet:
Je kunt gedeeltelijk aansprakelijk worden gesteld.
Je schadevergoeding kan worden verlaagd.
En in sommige gevallen kun je zelfs volledig aansprakelijk zijn (bijvoorbeeld als de andere partij geen fouten maakte.)
Bewijs is cruciaal
Na een ongeval is het niet altijd duidelijk wie wat fout heeft gedaan. Was de verlichting echt niet aan? Hoe hard reed de auto? Wie had voorrang? Zorg daarom dat je bewijs verzamelt. Denk aan:
foto’s of video’s van de plek van het ongeval;
verklaringen van getuige(n);
en het inschakelen van de politie voor een proces-verbaal.
Zonder goed bewijs is het lastig om te bepalen in hoeverre de fietser of de automobilist aansprakelijk is. Bij een letselschadeclaim wordt die informatie zorgvuldig onderzocht.
Voor ouders geldt: als je kind betrokken raakt bij een ongeluk, is het belangrijk om alle omstandigheden vast te leggen. Kinderen zijn extra kwetsbaar en hun gedrag wordt juridisch anders beoordeeld dan dat van volwassenen.
Kinderen en oudere fietsers extra kwetsbaar
Jonge kinderen zijn afhankelijk van het gedrag van hun ouders of begeleiders. Zij bepalen of verlichting werkt, of reflectoren schoon zijn en of de fiets goed onderhouden is. Volgens VeiligheidNL vormden kinderen van 0 tot 11 jaar in 2024 maar liefst 11% van alle fietsslachtoffers.
Van de jongste groep (0–5 jaar) zat het grootste deel achterop of voorop bij een ouder.
In de leeftijd van 6–11 jaar fietste 71% van de slachtoffers zelf.
En bij 10% van de 0–11-jarigen was sprake van hersenletsel.
Goede verlichting, reflectie en kleding kan dus echt veel leed voorkomen. Want zelfs als de automobilist aansprakelijk is, verandert dat niets aan de gevolgen voor je kind zelf.
Zorg dat je opvalt
Zorg dus dat je zichtbaar bent. Niet alleen om boetes of discussies te voorkomen, maar vooral voor jezelf. Gelukkig is er veel dat je kunt doen om ongelukken én juridische problemen te voorkomen:
Controleer regelmatig of je fietsverlichting werkt (ook bij regen of vorst).
Gebruik reflectoren op wielen en trappers.
Draag felle of reflecterende kleding, zeker bij schemering.
Zet je telefoon op niet storen tijdens het fietsen.
Stimuleer kinderen en ouderen om een helm te dragen.
Met deze eenvoudige gewoontes vergroot je niet alleen de veiligheid, maar beperk je ook het risico op discussies over schuld als er iets misgaat.
Zorg dat je opvalt
Veiligheid (in het verkeer) begint niet alleen bij jezelf, maar ook bij oog hebben voor elkaar. Met de campagne 'Zorg dat je opvalt' maken we mensen bewust van het belang van goede verlichting en reflectie tijdens het bewegen in het donker.
Bekijk preventietips, lees klantverhalen en doe mee aan de winactie.
Ontdek de campagne 'Zorg dat je opvalt'
Deel dit bericht