Dag zomertijd, hallo autoschades!

In de nacht van zaterdag 28 op zondag 29 oktober zet Nederland de klok een uurtje terug. Dat betekent weliswaar een uurtje extra slaap komend weekend, maar in de dagen na de omzetting naar de wintertijd is het voor automobilisten oppassen geblazen. Volgens autoverzekeraar Univé neemt het aantal ongelukken op de eerste maandag na de tijdsomzetting bijna altijd toe. ‘Mensen moeten er weer aan wennen dat het eerder donker wordt. En dat zien we terug in onze claimcijfers,’ aldus Marco Nanne, directeur Univé Schade. ‘Reden dus om extra alert te zijn als je de weg op gaat.’ 

Maandagen onder de loep
De basis voor de waarschuwing vindt Univé in de analyse van haar aansprakelijkheidsclaims van de afgelopen 10 jaar, ingediend door autoverzekerden met een Wettelijke Aansprakelijkheidsdekking, nadat ze schade of letsel bij andere verkeersdeelnemers hebben veroorzaakt. In deze periode werden per jaar gemiddeld 72,1 WA-claims ingediend als gevolg van ongelukken op de eerste maandag na ingang van de wintertijd. Een aantal dat op de maandag ervoor – de laatste in zomertijd – 63,7 bedraagt. Een stijging dus van zo’n 13%.

Verstoord slaappatroon, minder alert
Volgens Nanne impliceert de toename welke impact het uurtje achteruit op ons heeft. ‘De tijdsomzetting betekent een verstoring van ons slaappatroon. Het vergt enkele dagen tot een week voordat we aan het nieuwe patroon gewend zijn,’ weet de Univé-bestuurder. ‘Tot die tijd hebben veel mensen meer moeite om in slaap te vallen of wakker te worden. Zeker in combinatie met een lager aantal daglichturen, kan dat tot vermoeidheid en verminderde alertheid leiden. En laten we dat laatste nou juist nodig hebben als het precies in avondspits weer donker begint te worden.’

Opmerkelijke stijging tijdens verkeersluw coronajaar
Het grootste verschil tussen de beide maandagen ziet Univé in 2021, toen het aantal claims voor en na de tijdsomzetting met 40% toenam, van 68 naar 95. ‘En dat tijdens een coronajaar, waarin we door lagere verkeersvolumes juist zo weinig schades noteerden dat we onze autoverzekerden het jaar erop premiekortingen hebben kunnen geven,’ aldus een verraste Nanne, die benadrukt dat ook de weers- en verkeersomstandigheden van het moment van invloed zijn op een hoeveelheid ongelukken.

Uitzonderlijke daling in 2022
Ook in 2022 meldden zich veel verzekerden met een claim bij Univé, na op de eerstvolgende maandag na de nachtelijke tijdscorrectie schade hebben gereden. Hoewel het malheur leidde tot maar liefst 83 schadeclaims, bleek dit toch een daling van 11% te zijn in vergelijking met de zomerse maandag ervoor. ‘Een week eerder stond de teller namelijk op 93, aldus Nanne, die spreekt van een moeilijk te verklaren trendbreuk. ‘Want hoewel we door toenemende verkeersvolumes in 2022 het aantal schadeclaims wel zagen oplopen, bleef onze totale schadelast dat jaar onder het pré-coronaniveau.’ Volgens hem doet de uitschieter niets af aan het verband dat overschakeling naar wintertijd lijkt te hebben met de hoeveelheid schades. ‘Tijdens deze periode is het extra belangrijk om voldoende rust te nemen en bij jezelf na te gaan hoe uitgerust je de weg op gaat.’

'Vermijd schermen en plan ruimere reistijd’
Volgens Daan van Nieuwenburg, gedragsonderzoeker bij Veilig Verkeer Nederland, is een vroegtijdige aanpassing van het slaapritme een slimme manier om het effect van de omschakeling te verkleinen. Daarnaast pleit hij voor beperking van het gebruik van schermen, ‘helemaal op momenten dat je moeite hebt om in slaap te vallen.’ Voor lange afstanden raadt Van Nieuwenburg automobilisten aan een ruimere reistijd te plannen. ‘Dat geeft ruimte voor een korte pauze na iedere twee uur rijden. Slechts een kwartier rust kan al een groot verschil maken voor je reactievermogen. En een ongeluk dat je als gevolg kunt voorkomen.’